در دنیای امروز تغییرات آنقدر سریع اتفاق می‌افتند که به عقیده‌ی بسیاری از مردم بسیاری از رویدادهای ناخوشایند به جهت همین تغییرات سریع است. اما در این میان تغییرات مثبتی در تکنولوژی رخ داده است که در نتیجه‌ی آن بسیاری از صنایع رشد چشمگیری را مشاهده کردند و زندگی برای مردم کمی راحت‌تر از قبل شد. به عنوان مثال، پیشرفت صنعت فرش باقی و رونق فرش‌های ماشینی یکی از مواردی است که با به وقوع پیوستن آن، افرادی که به هنر و دکوراسیون داخلی خانه اهمیت می‌دهند استانداردهای جدیدی در ذهن تعریف کردند. زیبایی و جزئیات برخی از فرش‌های ماشینی به حدی زیاد است که چشم هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند. یکی از انواع فرش‌هایی که زیبایی آن چشم‌ها را نوازش می‌کند، فرش گل برجسته است که در ادامه به معرفی و بررسی نکات فرش ماشینی ویژگی‌های آن می‌پردازیم.
معرفی فرش گل برجسته
فرش کلاسیک ۱۰۰۰ شانه گل برجسته یکی از جدید ترین و خاص ترین فرش‌های موجود در بازار است. کشور ما که قدمت طولانی در هنر فرش بافی دارد یکی از تولید کنندگان بزرگ فرش گل برجسته است. ایده‌ی تولید این فرش‌ها برای اولین بار در ایران و در شهر اصفهان توسط استادی خبره به نام علی خدادادی ارائه شد. ایشان در سال ۱۳۵۶ شروع به بافتن اولین فرش گل برجسته کردند و پس از تقریباً ده سال تلاش مستمر اولین نمونه‌ی خود را با نام بوستان بر جای گذاشتند.
پس از آن تولید انبوه فرش گل برجسته با استقبال تولید کنندگان زیادی روبرو شد. این فرش‌ها در بازار طرفداران زیادی دارند و علت این امر است که علاوه بر زیبایی منحصر به فرد، آن قدر تنوع طرح و رنگ دارد که سلیقه‌ی افراد بسیاری را شامل میشود. اما همان طور که می‌دانید هر چه تنوع و انتخاب‌هایی که در اختیار داریم بیشتر شود، کار ما برای جستجو و انتخاب بهترین گزینه سخت‌تر و سخت‌تر میشود.
بیشتر تابلو فرش‌هایی که برای زینت دادن خانه‌ها از آن استفاده میشود را با همین طرح و الگوی گل برجسته تولید می‌کنند. این نوع فرش‌ها به علت تولید به روش ریزبافی از تراکم و ظرافت بالایی برخوردار هستند که باعث زیاد شدن قیمت آن میشود.
البته قیمت فرش گل برجسته به فاکتورهای زیادی بستگی دارد؛ از جمله تراکم و تعداد شانه‌های فرش، الیاف و نخی که در تولید آن به کار گرفته شده، الگو و طرح و نقشی که بر روی آن به تصویر کشیده‌اند و نیز محلی که از آن خرید فرش را انجام می‌دهند.
نحوه‌ی تولید فرش گل برجسته
بر خلاف آن چیزی که افراد تصور می‌کنند برجستگی‌هایی که در سطح فرش گل برجسته وجود دارد، هنگام بافت فرش به وجود نمی‌آید. فرشی که در ابتدا تولید میشود کاملاً صاف و یکدست و مشابه با فرش‌های معمولی است. تفاوت در این است که در قسمت‌هایی از فرش که قرار است تو رفتگی داشته باشد از نخ هایبالک استفاده میشود. در مراحل بعد که فرش را آهار می‌دهند، کمی خیس میشود که برای خشک کردن آن از غلتطی داغ کمک می‌گیرند. هنگامی که غلطک از روی فرش عبور می‌کند، حرارتی به فرش می‌دهد که نخ‌های هایبالک آن دچار انقباض و جمع شدگی می‌شوند. قسمت‌های تو رفته و جمع شده همان قسمت‌های گودی هستند که در کنار برجستگی‌های فرش گل برجسته مشاهده می‌کنیم.
بسیاری از افراد می‌پرسند که فرش گل برجسته یا فرش ماشینی سه بعدی چه تفاوتی با انواع معمولی فرش دارد. پاسخ این است که تنها تفاوت در نخ خاب به کار رفته در بافت فرش است، نه لزوماً ماشین آلات تخصصی‌تر و یا نوعی الگوی خاص که در هیچ فرش دیگری یافت نمی‌شود. تفاوتی که میان فرش دستبافت سه بعدی با فرش‌های دستبافت ساده و معمولی وجود دارد به روش چله کشی آن برمی‌گردد.
ویژگی‌های فرش گل برجسته
فرش گل برجسته هم درست مانند هر فرش دیگری دارای ویژگی‌های منحصر بفردی است که وجه تمایز آن به شمار می‌رود. این فرش‌ها را در انواع سنتی، مدرن و یا تلفیقی از این دو تولید می‌کنند، اما فروش انواع کلاسیک آن به دلیل ظرافت و حال و هوای اصیلی که دارد بیشتر است.
- مثال‌هایی از انواع طرح و نقش‌های موجود بر فرش گل برجسته بته جقه، طرح افشان، طرح اسلیمی و غیره است که از استقبال زیادی در میان خریداران برخوردار شده است.
- این فرش انواع متنوعی دارد اما جدیدترین مدل آن فرش گل برجسته ۱۲۰۰ شانه‌ی هایبالک هیت شده است که در ایران تولید شده است.
- پستی و بلندی موجود در برخی از بافت‌های فرش گل برجسته سبب تمایزی است که بین این فرش با انواع فرش‌های دیگر مشاهده میشود.
- قسمت‌های برجسته و فرو رفته‌ی فرش گل برجسته تنها در حدود یک میلی متر و در حالت حداکثری سه میلی تر تفاوت دارند. اما زیبایی و تفاوت آن در حالت عادی بسیار قابل توجه نیست مگر اینکه در فرش‌هایی با شانه و تراکم بالا به کار رفته باشد.
- ماشینی که در تولید فرش گل برجسته از آن استفاده میشود، وندوایل HCI است که دستگاهی بسیار مدرن و پیشرفته به شمار می‌رود. این دستگاه حرفه‌ای قادر است در کنار تولید فرش کلاسیک ۱۲۰۰ شانه، محصولاتی با تراکم ۳۶۰۰ تولید کند که رقمی قابل توجه است.
- فرش گل برجسته فقط به خاطر زیبایی اش مورد توجه نیست. این فرش‌ها در فرایندهایی که پشت سر می‌گذارند کم کم خواصی مانند ضد حساسیت بودن، دوام و ماندگاری بالا بعد از حرارت و شستشو، درخشش و غیره بدست می‌آورند.
- فرش گل برجسته توسط افراد خبره و متخصص تولید میشود. همان طور که شاید حدس زده باشید در تولید آن زوایای درست و محاسبه‌ی دقیق ریاضی به نحوی رعایت می‌کند که هر چشمی بتواند آن را تشخیص دهد.
بافت فرش گل برجسته
اگر بافت فرش گل برجسته را از نزدیک دیده باشید و یا از یک متخصص پرسیده باشید، متوجه می‌شوید که در بافت این نوع فرش‌ها دو نوع نخ خاب که به اکریلیک و نیز هایبالک استفاده میشود که هر دو طی فرایندی هت ست می‌شوند. این دو نوع نخ ویژگی‌های متفاوتی دارند و به همین جهت وقتی که در کنار هم قرار می‌گیرند ما آن‌ها را شبیه به پستی و بلندی‌هایی در سطح فرش مشاهده می‌کنیم و در نتیجه قسمتی برجسته‌تر از قسمت‌های دیگر بافته میشود. تولید فرش گل برجسته در اندازه‌های مختلف تنها در یک مرحله تفاوت دارد که در ادامه به بررسی و توضیح آن می‌پردازیم.
مزایا و معایب فرش گل برجسته
بدون شک هر محصولی که تولید و روانه‌ی بازار میشود دارای یک سری مزایا و معایب است. فرش گل برجسته در کنار مزایای زیادی که دارد، دارای معایبی نیز هست.
از نکات مثبتی که در ارتباط با این نوع فرش می‌توانیم نام ببریم:
-
زیبایی بی رقیب:
خاص ترین ویژگی فرش گل برجسته ظرافت و جذابیت خارق‌العاده آن است. به همین علت بیش از آن که بر روی زمین پهن شود، به عنوان تابلو فرش بر روی دیوار و در محلی که توجه زیادی را جلب می‌کند نصب میشود.
-
تنوع زیاد:
اگر قصد خرید فرش گل برجسته را دارید بدانید که با دنیایی از طرح، رنگ و اندازه روبرو خواهید شد. دست طراح در ایده پردازی و نقش زدن زیبایی بر روی تخته‌ی این فرش‌ها کاملاً باز بوده است. البته شاید این مسئله کار را برای شما کمی سخت کند، زیرا انتخاب یکی از میان آن همه زیبایی کار ساده‌ای نیست اما ما این ویژگی را از مزایای فرش گل برجسته به حساب می‌آوریم.
-
دوام و ماندگاری بالای نوع دستبافت:
از فرش‌های دستبافت هیچ گاه انتظاری غیر از دوام و ماندگاری بالا نمی‌رود. فرش گل برجسته دستبافت هم به همین صورت به خاطر داشتن الیاف بسیار با کیفیت بسیار با دوام است و در طولانی مدت در اثر استفاده و شستشو رنگ و روی خود را از دست نمی‌دهد.
-
گره‌هایی با تراکم بالا:
تفاوتی ندارد که فرش گل برجسته ماشینی باشد و یا دستبافت، در هر دو صورت تعداد گره‌ها بالا و به همین سبب تراکم فرش زیاد است و به همین روش فرشی نرم و لطیف تولید میشود.
-
ارزش هنری بالا:
فرش گل برجسته فقط و فقط یک فرش نیست، هنر و تخصصی که در تولید آن به کار گرفته شده آن را به قطعه‌ای هنری تبدیل می‌کند.
اما این زیبایی‌های مجسم و با ارزش معایبی نیز دارند:
-
وجود نمونه‌های تقلبی و بی کیفیت:
هر بازاری که محبوب و جذاب باشد، افرادی به قصد کسب سود از روش‌های نادرست به آن ورود می‌کنند. فرش گل برجسته طرفداران زیادی دارد و به همین دلیل هم نمونه‌های تقلبی آن که از الیاف بی کیفیت تولید می‌شوند در بازار فراوان هستند. البته که این نمونه‌ها قیمت کمتری نسبت به نمونه‌ی اصلی آن دارند و راحت‌تر به فروش می‌رسند. در صورتی که برای خرید فرش گل برجسته از افراد متخصص کمک نگیرید و یا جنس اصلی آن را به راحتی تشخیص ندهید، فرشی خریداری می‌کنید که پس از چندبار شستشو متاسفانه رنگ و رو و نیز برجستگی گل‌های آن از بین می‌رود.
-
قیمت بالا:
فرش گل برجسته، فرشی گران قیمت محسوب میشود. برای نگهداری از آن باید شرایط ویژه‌ای را در نظر بگیرید؛ برای مثال نمی‌توانید آن را در آشپزخانه و محل‌هایی از خانه که رفت و آمد زیادی در آن صورت می‌گیرد پهن کنید.
-
دردسرهای زیاد شستشو:
به خاطر داشتن سطح ناهموار شستشوی آن سخت‌تر از فرش‌های معمولی است. البته اینکه بعد از شستشو و تمیز کردن فرش شما کاملاً تمیز و عاری از هر آلودگی شود بستگی به هزینه‌ای دارد که بابت آن پرداخته‌اید. هر چه فرشی که خریداری کرده‌اید از الیاف و مواد اولیه مرغوب‌تری تولید شده باشد شستشوی آن بهتر و آسان‌تر میشود. اما تصور کنید که جنس مرغوبی نداشته باشد، نمی‌توانید به خوبی آن را مورد شستشو قرار دهید و در نهایت با ماندن آلودگی‌ها بر روی به خصوص قسمت‌های برجسته‌ی فرش، رو به فرسودگی می‌رود.
فرش گل برجسته مناسب چه فضاهایی است؟
به خوبی می‌دانیم که فرش گل برجسته به علت ریزنقشی و ظرافت بالا، تحمل وزن و رفت و آمدهای زیاد را ندارد. همین مسئله گویای این است که نمی‌توانیم آن را در اندازه‌ی بزرگ تهیه کنیم به نحوی که پایه‌های مبلمان را بر روی آن قرار دهیم و به طور پیوسته بر روی آن راه برویم. فرش گل برجسته مناسب فضاهای بین مبلی است که تنها برای پر کردن فضای خالی به کار می‌رود و نه سطحی نرم برای راه رفتن و دویدن.
ایده‌ی بهتر استفاده از فرش گل برجسته، بر روی دیوار و به عنوان تابلو فرش است. چرا که در عین زیبایی بخشی به خانه از آن به بهترین نحو محافظت میشود.
فرش گل برجسته را از کجا خریداری کنیم؟
اما اگر به دنبال قیمت مناسب‌تر هستید بهتر است زمان‌هایی که برای خرید فرش تخفیف‌های استثنایی اعمال می‌کنند، اقدام به خرید فرش کنید. راه بهتری که می‌توانیم پیشنهاد کنیم این است که به صورت مستقیم از نمایندگی و کارخانه‌ی تولیدکننده‌ی آن فرش خرید کنید تا با قیمت غیرواقعی و هزینه‌های کاذب روبرو نشوید و بتوانید ما به التفاوت آن را بر روی خرید فرشی با ارزش‌تر سرمایه‌گذاری کنید.
پس خریدن فرش‌های با ارزش از کارخانه و بافندگی اصلی آن بسیار مطمئن‌تر و به صرفه‌تر است. شهر کاشان بهترین کارخانه‌های فرش ماشینی را دارد، زیرا فرش‌هایی با تراکم بالا تولید می‌کند.
فرش‌های تولید شده در شهر تبریز هم در این مورد دست کمی از فرش‌های تولیدی در شهر کاشان ندارند. اگر به بازار فرش تبریز سر بزنید، تابلو فرش‌هایی با طرح برجسته می‌بینید که زیبایی مسحورکننده‌ای دارند. البته که فرش‌های گل برجسته ترک سمرقند هم از جدیدترین‌ها هستند که با کمی جستجو می‌توانید آن را بیابید.
محبوبیت فرش‌های ایرانی حاصل زحمت دستان هنرمند بافندگان فرش ایرانی است که سال‌های سال است در جهان به عنوان بهترین و متمایزترین نمونه فرش در سراسر جهان شناخته میشود.
