معرفی انواع موزه فرش در دنیا
فرش قدیمی‌ترین و با ارزش‌ترین صنایع دستی است که قدمت بسیار طولانی دارد. ایران از اولین کشورهایی بوده که صنایع دستی ارزشمندی مانند فرش‌های دستبافت را خلق و به دنیا هدیه کرد. به همین جهت تاریخچه‌ی بسیار درخشانی از خود به جای گذاشته است. قدیمی‌ترین فرش جهان فرشی ایرانی به نام پازیریک است که اکنون در موزه‌ی پاریس نگهداری می‌شود. البته که فرش‌های ایرانی نفیس دیگری نیز وجود دارند که تنها تعداد کمی از آن‌ها در ایران موجود است و مابقی در موزه‌های کشورهای دیگر نگهداری می‌شود. در این مقاله با انواعی از محبوب ترین موزه فرش در دنیا آشنا می‌شویم.
به نمایش گذاشتن فرش‌هایی که بیانگر فرهنگ و آداب و رسوم مردم یک کشور است در موزه‌های کشورهای دیگر بسیار ایده‌ی خوبی است. از این جهت که سبب آشنایی مردم با تمدن یک ملت و دست یافتن به فهم عمیقی از ارزش و اهمیت آن می‌شود. در جهان موزه‌های بسیاری برای ارزش نهادن به تخصص و هنر در صنعت فرش بافی بنا شد که هر ساله مردم زیادی از سراسر جهان از آن‌ها دیدن می‌کنند.
در ادامه معروف‌ترین موزه‌های فرش دنیا را معرفی می‌کنیم:
۱- موزه بین‌المللی فرش آذربایجان
موزه فرش باکو از اولین موزه‌های فرش در جهان و البته برترین موزه‌ی فرش در جهان است که در سال ۱۹۶۷ میلادی تأسیس شد. محل قبلی این موزه در حال حاضر به مسجد جمعه تغییر داده شده است. ساختمان جدید موزه فرش باکو از نظر معماری طراحی بسیاری جالبی دارد. ساختمان طراحی شبیه به یک فرش لوله شده دارد که ظاهر بسیار لوکسی به آن داده است. لازم به ذکر است که ساخت این موزه نزدیک به ۶ سال زمان برد.
در این موزه از فرش‌های بی نظیر ایرانی مثل فرش کلاسیک هم قطعه‌هایی وجود دارد. برای مثال فرش شاه عباسی تبریز که یکی از قدیمی‌ترین فرش‌های ایران است که در قرن شانزدهم بافته شد. طرح این فرش دارای نقش چشم‌نواز شکارگاه با رنگ متن آبی و قرمز تیره است.
۲- موزه فرش ایران
با نگاهی به آمارهای جهانی منتشر شده از رتبه بندی بهترین موزه‌های فرش جهان، متوجه می‌شویم که موزه فرش ایران در جایگاهی ویژه و حائز اهمیت قرار می‌گیرد. این موزه سال‌ها پیش به دستور ملکه‌ی ایران فرح پهلوی و با هنر طراح معروف عبدالعزیز فرمانفرمائیان ساخته شده است و دارای بیشترین تعداد فرش با تنوع بسیار بالا می‌باشد. مساحت ساختمان موزه چیزی در حدود ۳۴۰۰ متر مربع است و طراحی بیرون آن شباهت زیادی به دار قالی دارد که همین امر آن را جذاب‌تر می‌کند. علاوه بر فرش‌های ایرانی نفیس و بسیار ارزشمندی در این موزه نگهداری می‌شود، فرش‌های خارجی نیز وجود دارند.
بسیاری از نمونه‌های قالی ایرانی بافته شده از قرن نهم هجری تا به امروز در این موزه یافت می‌شود. برای پژوهشگران و افراد علاقمند به هنر، این موزه یکی از غنی ترین منابعی است که می‌توانند به آن مراجعه می‌کنند. موزه فرش ایران در تهران و در ضلع شمالی پارک لاله واقع شده است و دسترسی به آن کار ساده‌ای است. پیشنهاد می‌کنیم که حتماً از آن دیدن کنید تا از شکوه و جلوه‌ی هنر فرش‌بافی بهره مند لذت ببرید.
۳- موزه فرش ترکمن، ترکمنستان
فرش بافی از نظر فرهنگی و اقتصادی برای مردم ترکمنستان اهمیت ویژه‌ای دارد. مردم ترکمن هنر فرش بافی را نسل به نسل انتقال می‌دهند و به سبب همین ارزشمندی موزه فرش ترکمن را تاسیس کرده‌اند تا مردم جهان فرهنگ و هنر مردمان ترکمن را از نزدیک مشاهده کنند.
موزه فرش ترکمن یکی از موزه‌های دیدنی است که بزرگ‌ترین فرش دستبافت جهان در آن نگهداری می‌شود. مساحت این فرش بیش از ۳۰۰ متر مربع است که حاصل زحمت و هنر چهل بافنده طی هشت ماه کار بی وقفه است. جالب این که نام این فرش در سال ۲۰۰۳ در کتاب رکوردهای جهانی گینس ثبت شده است. بافت فرش برای مردم ترکمن اهمیت زیادی دارد و این فرش نیز یادآور فرهنگ و تمدن مردم ترکمن است، زیرا هدف بافت آن جشن دهمین سالگرد استقلال کشور ترکمنستان است.
فرش‌های دیگری از قوم ترکمن در این موزه در معرض نمایش گذاشته شده است. فرشی با مساحت ۱۹۳ متر که بزرگ‌ترین فرشی است که در قوم ترکمن بافته شده است. در حال حاضر در جهان فرش‌هایی با اندازه‌های بزرگ‌تر نیز وجود دارند اما این فرش‌ها همچنان از ارزش و اهمیت بالایی برخوردارند.
۴- موزه فرش مگریان ایروان، ارمنستان
قالی بافی در کشور ارمنستان قدمت طولانی دارد، زیرا در گذشته فرش برای مردم اهمیت بسیاری از نظر اقتصادی داشته است. به همین جهت آثار هنری و قالی‌های بی نظیری در این کشور یافت می‌شود. نام موزه از یکی از خانواده‌های بافنده فرش گرفته شده که با هنرمندی تمام فرش‌هایی با ظاهر بی نهایت زیبا می‌بافتند. با گذشت زمان و بدست آوردن تجربه‌های بیشتر موفق شدند الیاف فرش‌ها را با رنگ‌های طبیعی، زنده کنند و زیبایی آن را به نمایش بگذارند.
یکی از جذاب‌ترین موزه‌های فرشی که در آن فرش‌های دستبافت با رنگ‌های طبیعی جمع‌آوری شده است، موزه فرش مگریان ایروان است که برخی از فرش‌های خود را از کارخانه مگریان تامین می‌کند. تمام رنگ‌های چشم‌نواز و با شکوهی که چشم هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند در این گالری بزرگ موجود است.
یکی از نکات جذاب این موزه این است که بازدیدکنندگان می‌توانند بافندگان را در حین بافت فرش و کار کردن بر رو دار قالی مشاهده کنند و از نزدیک هنر فرش‌بافی و فرآیندهای دخیل در آن را درک کنند. از دیگر نکاتی که بازدید این موزه را به کاری بسیار لذتبخش تبدیل می‌کند، موسیقی سنتی است که به فضا حال و هوای بهتری می‌دهد.
۵- موزه فرش استانبول، ترکیه
کشور ترکیه مقصد گردشگری برای بسیاری از مردم به حساب می‌آید. از میان مکان‌های دیدنی این کشور، موزه فرش استانبول یکی از قدیمی‌ترین بناهای این کشور، یکی از ارزشمندترین مکان‌هایی است که می‌توان از آن دیدن کرد. ارزش و اهمیت موزه فرش استانبول به جهت نگهداری از فرش‌هایی با قدمت طولانی و زیبایی بسیار است که چیدمانی جالب دارد. برخی از فرش‌ها به دیوارها چسبیده‌اند و در محفظه‌های شیشه‌ای نگهداری می‌شوند. تعداد زیادی از فرش نیز به صورت گردان در معرض دید عموم مردم قرار گرفته‌اند که زیبایی فرش را بیش از هر حالتی به نمایش می‌گذارد. تعداد فرش‌هایی که در این موزه نگهداری می‌شود به نسبت زیاد و در حدود ۴۴۸ تخته است و همین امر دیدن این موزه را ارزشمند می‌کند.
فضای داخلی موزه فرش استانبول نور زیادی ندارد زیرا فرش‌ها در صورت قرار گرفتن در معرض نور در بلند مدت دچار آسیب می‌شوند و از ارزش آن‌ها کاسته می‌شود. نکته‌ی جالب توجه این که این موزه تنها از فرش‌های بافته شده در ترکیه نگهداری می‌کند و آثاری از فرهنگ‌ها و تمدن‌های دیگر در آن دیده نمی‌شود.
۶- موزه هنر اتریش، وین
اگر به دنبال یافتن یکی از بزرگ‌ترین و زیباترین مجموعه‌ی کلاسیک فرش در جهان هستید، موزه هنر اتریش یکی از بهترین‌هایی است که وجود دارد. این موزه در سال ۱۸۶۴ میلادی اولین موزه هنر و صنعت وین تاسیس شد اما بعدها به دستور کاخ سلطنتی به موزه هنر و صنعت اتریش تغییر نام پیدا کرد. موزه تاریخ و هنر وین، بزرگ‌ترین موزه‌ی اتریش است که در بالای آن گنبدی هشت ضلعی وجود دارد.
بسیاری از فرش‌های شاهکار و نفیس ایرانی در موزه هنر-صنعت وین نگهداری می‌شود. به عنوان مثال، یکی از فرش‌های کلاسیک ایرانی متعلق به دوره شاه طهماسب صفوی که دارای طرح شکارگاه است، در این موزه به نمایش گذاشته شده است. این فرش ریزبافت در یکی از کارخانه‌های سلطنتی بافته شده و به همین جهت دارای تار و پودی از جنس ابریشم و نخ‌های زرتاب است.
به عنوان مثالی دیگر از فرش نفیس ایرانی که در موزه هنر اتریش نگهداری می‌شود می‌توان به قالی سراسر گل و جانور اصفهان اشاره کرد که قدمتی طولانی دارد. در این قالی حاشیه‌های اسلیمی و طرح‌های استادانه نیز دیده می‌شود که به زیبایی هر چه تمام‌تر به تصویر کشیده شده است.
۷- موزه لوور، فرانسه
شهر پاریس یکی از زیباترین شهرهای جهان است که هر ساله گردشگران زیادی آن را به عنوان مقصد انتخاب می‌کنند. یکی از مکان‌های دیدنی در شهر پاریس که به هیچ عنوان نباید آن را از دست داد موزه لوور است. این موزه آثار تاریخی و هنری زیادی را در خود جای داده است که مهم‌ترین آن فرش است. در میان انواع فرهنگ و هنری که در آثار موجود در این موزه دیده می‌شود، فرش‌های ایرانی دارای نقش و نگارهای چشم نواز از جمله طرح شکار نیز به نمایش گذاشته شده است. یکی از فرش‌های زیبایی ایرانی که در این موزه توجه افرادی بسیاری را به خود جلب می‌کند، فرش مدرن است که ارزش تاریخی و هنری زیادی دارد.
فرش مانتس، فرشی ایرانی و اثری هنری از دوران صفویه قرن ۱۶ میلادی است، مدت زیادی در فرمانداری شهر مانت بوده است. هنوز هیچ سند و مدرک رسمی از زمان انتقال این فرش از ایران به فرانسه در دسترس نیست اما در حال حاضر در موزه لوور فرانسه و در غرفه‌ی هنرهای اسلام این موزه شکوه، فرهنگ و تمدن ایرانی را به نمایش گذاشته است.
۸- موزه ویکتوریا و آلبرت، انگلستان
موزه ویکتوریا و آلبرت در شهر لندن یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های جهان با آثار هنری تزئینی با تنوعی بسیار زیاد به شمار می‌رود. برای تعداد اثرهای هنر و طراحی در این موزه تعدادی بیش از چهار و نیم میلیون قطعه را به طور رسمی گزارش می‌کنند. این موزه در سال ۱۸۵۲ میلادی تأسیس شد و امروزه نماد آن ببر تیپو است. نام این موزه از ملکه ویکتوریا و همسرش شاهزاده آلبرت گرفت شده است.
در این موزه آثار ارزشمندی نگهداری می‌شود. یکی از نفیس‌ترین آثار موجود در این موزه، فرش ابریشمی ایرانی فوق ظریف بافته شده‌ای است که در هر ۱۰ سانتی‌متر از آن ۵۳۰۰ گره بافته شده است. این فرش در شهر صنعتی کاشان و چند صد سال قبل بافته شده بود که توسط شرکت زیگلر منچستر خریداری و به انگلستان انتقال داده شد.
موزه ویکتوریا و آلبرت آثار هنری زیادی از سراسر جهان در خود جمع آوری کرده است. دیدن آثار هنری و تزئینی این موزه آن قدر زمان می‌برد که در یک روز نمی‌توانید از تمام آن‌ها دیدن کنید و به کمک نقشه و راهنما نیاز پیدا خواهید کرد.
۹- موزه متروپولیتن، آمریکا
یکی از پربازدیدترین و مشهورترین موزه‌هایی که می‌توانیم نام ببریم موزه‌ی متروپولیتن نیویورک است که آمارها تعداد بیش از ۴ میلیون بازدیدکننده را برای این موزه گزارش کرده‌اند. این موزه به نام موزه کلان‌شهری هنر نیز شهرت دارد و در شهر منهتن نیویورک و در ضلع شرقی سنترال پارک قرار دارد. در این موزه مجموعه‌ی منحصر به فردی از جمله آثار حفاری شده در منطقه طاق کسری وجود دارد. مجموعه‌های جذابی از جمله آثار هنری آمریکا، آسیا، آفریقا، اقیانوسیه، مصر باستان، هنر اسلامی، بیزانس و غیره در این موزه به نمایش گذاشته شده است. قدیمی‌ترین اثری که در این موزه یافت می‌شود سنگ آتش زنه‌ای متعلق به ۳۰۰۰۰۰ تا ۷۷۰۰۰ سال پیش است که در کشور مصر یافت شد. از تاریخ و هنر اسلام نیز آثار کمیاب و بی نظیری در این موزه موجود است.
در موزه متروپولیتن نیویورک شش قطعه از شاهکار قالیبافی ایران موجود است. این فرش‌ها در قرون شانزده و هفدهم میلادی به دستور خانواده‌های سلطنتی بافته شدند. از میان این شش تخته فرش ایرانی، یک تخته با نقش و نگارهای حیوانات و دیگری طرح محرابی است. علت ارزش بالای این فرش‌ها علاوه بر قدمت طولانی آن‌ها، جنس ابریشم تار و پود آن‌هاست. این شش تخته فرش به عنوان فرش‌های سلطنتی شناخته‌ی می‌شدند و در کاخ‌های اصفهان مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
هر کدام از این موزه‌ها ویژگی‌هایی دارند که اختصاص دادن وقت به آن‌ها خالی از لطف نباشد. اگر از علاقمندان هنرهای دستی و بافندگی فرش هستید این موارد را از قلم نیاندازید.
سخن پایانی
فروشگاه زیلوکس انواع فرش های مدرن و کلاسیک موجود می باشد. با خریدفرش از فروشگاه زیلوکس از شرایط اقساط بهره مند شوید.
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک بگذارید.
